Мунньахха Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев, Ил Түмэн сир , айылҕа ресурсатын уонна экология сыһыаннаһыыларын бастайааннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлэ Владимир Прокопьев, Бүлүү бөлөх улуустар баһылыктара, Үөһээ Бүлүү улууһун нэһилиэктэрин баһылыктара кыттыыны ыллылар.
Мунньаҕы Ил Дархан Айсен Николаев иилээн-саҕалаан ыытта. Сүрүн иһитиннэриини СӨ экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатын миниистирэ Сахамин Афанасьев, Саха сиринээҕи айылҕаны туһаныыга надзордуур Федеральнай сулууспа салайааччытын солбуйааччы Сергей Сивцев, уо.да.а. оҥордулар.
СӨ экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатын миниистирэ Сахамин Афанасьев: «Үтүө күнүнэн! Бары билэрбит курдук, атырдьах ыйын 19 күнүгэр киэһэ 9 чаас саҕана Мииринэйдээҕи айылҕа харыстабылын кэмитиэтиттэн Алмазнай бөһүөлэк аттыгар турар драга даамбата тоҕо барбытын туһунан иһитиннэрии Миирнэйдээҕи «Биир кэлим дьуһуурунай-диспетчерскэй сулууспатыгар» киирбитэ. Атырдьах ыйын 20 күнүгэр сөптөөх бэрэбиэркэ ыытыллан, Иирэлээхтээҕи сир баайдаах котлован даамбата алдьанан Иирэлээх уонна Аччыгый Ботуобуйа үрэхтэр уулара киртийбиттэрэ быһаарыллыбыта. Иирэлээх, Аччыгый Ботуобуйа уонна Бүлүү өрүстэр уулара киртийбиттэрин иһин СӨ экологияҕа министиэристибэтэ «АЛРОСА» АХ-ҕа (ПАУо) былааҥҥа киирбэтэх бэрэбиэркэни ыыппыта. Итини таһынан, тустаах лабораториялар сөптөөх бэрэбиэркэни ыыппыттара.
Ол түмүгэр ууга металл ионнара, тимир (120 төгүл), алюминий, алтан, марганец, сибиниэс, сыынка нуорманы төһө эмит куоһараллара биллибитэ. Үөһэ этиллибит өрүстэр уулара иһэргэ, туһанарга эппиэттээбэт буолбуттара.
Аччыгый Ботуобуйа өрүс саахал кэнниттэн Иирэлээх өрүс алын өттүнэн барыта киртийбитэ. Ол 170 км тэҥнэһэр.
Бүлүү өрүс Сунтаар сэлиэнньэтин аннынан атырдьах ыйын 27 күнүгэр биллэрдик киртийбитэ биллибитэ. Нуорманы 170 төгүл куоһарбыта. Ньурба аннынан нуорманы 100 төгүл куоһарбыта. Үөһээ Бүлүү аннынан нуорманы куоһарыы 30 төгүл этэ.
Саха сиринээҕи айылҕаны харыстыыр борокуратуура «АЛРОСА» АХ-ны былаана суох бэрэбиэкэлээбитин түмүгэр, тустаах хампаанньаҕа РФ Кодексын 7.6 ыстатыйатынан «Самовольное занятие водного объекта или пользование им с нарушением установленных условий» диэн сиэттэрэн административной дьыала тэриллибитэ уонна даамбаны чөлүгэр түһэрэллэригэр уонна эбии ханаабаны хаһалларыгар эппиппит. Алтынньы 10 күнүгэр тустаах хампаанньа ити үөһэ этиллибити толорбуттарын туһунан иһитиннэрбиттэрэ.
Атырдьах ыйын 20 күнүттэн алтынньы 19 күнүгэр диэри СӨ экологияҕа министиэристибэтин Мирнэйдээҕи айылҕа харыстабылын кэмитиэтэ административнай бэрэбиэркэни ыыппытын түмүгүнэн, Иирэлээх уонна Аччыгый Ботуобуйа үрэхтэргэ төһө хорумньу оҥоһуллубутун быһаарыы ыытылынна. Ол курдук, ол быһарыы түмүгүнэн, Иирэлээх үрэх хорумньута 11, 19 мөл. солк уонна Аччыгый Ботуобуйа үрэх киэнэ 4, 67 млрд солк тэҥнэһэр.
СӨ Роприроднадзор ааҕыытынан, Бүлүү өрүс уутун эбийиэгэр хоромньу 22, 7 млрд солк тэҥнэһэр. Оттон балык хорумньута Иирэлээххэ 9, 648 тыһ. солк, Аччыгый Ботуобуйа 167, 659 тыһ. солк уонна Бүлүү өрүс киэнэ 28, 250 мөл. солк. тэҥнэһэр«, — диэн бары өттүнэн киэҥ ис хоһоонноох дакылааты оҥордо.
Үөһээ Бүлүү улууһун баһылыга Владимир Поскачин, Мииринэй оройуонун баһылыга Ришат Юзмухаметов, Сунтаар улууһун баһылыга Анатолий Григорьев, Бүлүү улууһун баһылыгын 1-кы солбуйааччы Иван Евсеев уонна Ньурба улууһун баһылыгын 1-кы солбуйааччы Артур Яковлев саахал тахсар кэмигэр улуустарыгар туох үлэ ыытыллыбытыттан саҕалаан нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйыы хайдах барбытын иһитиннэрдилэр. Бүлүү өрүс уута киртийбитинэн ууну ыраастыыр эбийиэктэри тутууга, саҥардан оҥорууга сөптөөх үлэни ыытары туруорустулар.
Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Петр Гоголев: «Парламент ити саахал тахсыбытын туоратыыга болҕомтотун уурар. Биһиэхэ нэһилиэнньэ долгуйбутун биллэрдэ. Бу боппуруоһу быһаарарга аналлаах анал мунньахтары тэрийэбит. Ол курдук, сэтинньи 13 күнүгэр ити боппуруоска парламент мунньах ыытар, Сергей Сергеевич эйигин онно кыттаргар ыҥырабыт», — диэн эттэ.
«АЛРОСА» АХ (ПАУо) генеральнай дириэктэрэ, бырабылыанньатын бэрэссэдээтэлэ Сергей Иванов тыл этиитигэр ити даамба тоҕо барыыта саахал буолбатаҕын туһунан этэн мунньахха олорооччулары соһутта. «Ити саахалы хампаанньаны кытта сибээстииллэр. Тоҕо диэттэххэ, айылҕа иэдээнэ буолбут сиригэр тустаах хампаанньа үлэлиирин иһин. Дьиҥэр, ити аһара ардаабытын түмүгэр буолла. Ол гынан баран, ити уу халаана тахсыбыт сиригэр «АЛРОСА» АХ үлэлиирин быһыытынан эппиэтинэһи толору сүгэр.
Парламент бэрэссэдээтэлэ мунньахха ыҥырбыккар улахан махтал. Ол гынан баран, итиннэ кэлэр кыаҕым суох. Канаадаҕа командировкаҕа барабын. Хампаанньа инники сайдыытыгар сөптөөх үлэни ыытыахха наада. Оччоҕуна эрэ хампаанньа инники өттүгэр сайдыаҕа«, — диэн Сергей Сергеевич эттэ.
Ил Дархан Айсен Николаев: «Ити экологическэй саахал буолара чуолкай суол. Билигин надзордуур тустаах тэрилтэлэр төһө хорумньу тахсыбытын ааҕан-суоттаан быһаарыахтара. Ол кэнниттэн барытын суут быһаарыаҕа. Хорумньу суумата балай эмит улахан. Барыта этэҥҥэ быһаарылыннаҕына, ити суума Бүлүү өрүс сүнньүнэн сытар түөрт улуус бүддьүөтүгэр түһүөхтээх. Ити үбүнэн улуустар дьаһалталара нэһилиэнньэни ыраас уунан хааччыйар үлэни толору ыытыахтаахтар.
Уопсайынан, «АЛРОСА» АХ кытта бииргэ үлэлээһин сөпкө барыахтаах. Бу хампаанньа инники сайдыытыгар бары көмөлөһүөхтээхпит. Өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн экологическэй өттүнэн туруктаах буоларбытыгар бары сөптөөх үлэни ыытарга кыһаллыахпытын наада«, — диэн мунньаҕы түмүктээтэ.
Ааптар: Александр Тарасов